Түс символикасы қазақ музыкалық мәдениетінің бірегей құбылысы – «қоңыр дауыста» көрініс тапқан. «Қоңыр» деп аталатын дауыс және домбыра тембрі дыбыс тембрінің классикалық еуропалық анықтамасында жоқ. Қоңыр лексемасының тура мағынасы қоңыр. «Қоңыр» полисемантикалық ұғым ретінде дыбыстық (дыбыс, дауыс), есту («естуге жағымды») және түсті (қоңыр) музыкалық-эстетикалық бейнелерді біріктіреді [18, 161 б.]. Қоңыр дауыс – тек қана төмен дауыста болатын, обертонға қаныққан ерекше тембр [4, 15 б.].
Метафизикалық (мәдени-философиялық) деңгейде қоңыр – қазақтың дәстүрлі мәдениетінің рухын білдіретін көп мағыналы сөз [7, 67 б.]. Әншілік мәдениетте қоңыр – жұмсақ, байсалды, әдемі дауыс (көбінесе ер адамдарға тән), біркелкі әуен. Қоңыр түс жұмсақ реңктерді, жылулықты, мейірімділік пен сүйкімділікті сипаттауға арналған. Қазақтар бұл түсті сипатталып жатқан нәрсенің ерекше жұмсақтығы мен жағымдылығын атап көрсеткісі келгенде пайдаланады: ыстық аптаптан құтқаратын жеңіл самал, жұмсақ әрі жылы түн, жайдары күз, т.б. Домбыраның немесе қобыздың жағымды үні, әнші дауысының жұмсақ тембрі, лирикалық әндер – осының бәрі қазақта қоңыр түске боялғаны сөзсіз [8, 33 б.]. Қоңыр түстің мұндай түсінігі тәңіршілдіктің архаикалық идеяларына дейін барады, мұнда төмен дауыс өздігінен дұға жасау, жалбарыну және т. б. тәжірибесінен бастау алатын сиқырлы «мәтін» ретінде қарастырылуы мүмкін.
