«Ирек» сөзі қазақ тілінен аударғанда қисық, бұралған деген мағынаны білдіреді. Ғаламдық мәдениетте танымал нақыш, көптеген сәндік жүйелердің негізгі элементі. Ирек суды, толқынды, мәңгілік қозғалысты, найзағайды немесе жаңбырды білдіреді. Мысалы, латыш мифологиясында ирек жердегі және көктегі сулардың, сәйкесінше әйел құдайы Мараның нышаны ретінде анықталады. Өрнектің пайда болуының ең алғашқы археологиялық дәлелдерінің бірі неолит дәуіріне жатады.
Қазақ мәдениетінде ол әдетте композицияны жиектеу кезінде қолданылады және, ең алдымен, кез келген өмірлік процестердің метафоралық кезеңділігін, мәңгілік оралуын, өзгермеліліктің тұрақтылығын, ырғағын білдіреді.
