«Ағаш гүл»

 

Өрнек Ғаламдық ағаштың архетиптік бейнесінен басталады – әлемдік осьті, әлемнің орталығын және бүкіл ғаламды бейнелейді. Адамзаттың мәдени дамуында үш әлемнен (Жоғарғы, Орта және Төменгі) тұратын Ғаламдық ағаш бейнесі дүние жүзі халықтарының көптеген космологиялық, діни және мифологиялық пайымдауларында, фольклорда, өнерде, сәулет өнерінде, елді мекендер мен бейіт құрылыстарын жоспарлауда, салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарда, әлеуметтік құрылымда және т. б. көрініс табады.Қазақтар арасындағы Ғаламдық ағаштың басты нышаны – Бәйтерек – киелі ағаш, алып терек. Оның шыңында құстар, періштелер мен құдайлар мекендейді, оның тамыры зұлым рухтар, шайтандар, албастар өмір сүретін жер асты әлеміне тереңдейді, ал Бәйтеректің діңі – адамдар мен жануарлар өмір сүретін орта әлем. Түркілер үшін кез келген, әсіресе, асулардың, бұлақтардың жанында немесе қол жетпейтін қиын жерлерде өсетін ағаш қасиетті. Дәл онымен қасиетті әдет саналатын киелі жерді құрметтеу белгісі ретінде шүберек немесе таспа байлау байланысты. Түркі/қазақ мәдениетіндегі «ағаш гүл» нақышы дәстүрлі тоқыма бұйымдарын кестелеуде кеңінен қолданылатын осындай графикалық көрнекіліктің бірі, ал оның геометриялық аналогы тоқылған бұйымдарды (басқұр, қоржын және т. б.) безендіруде  пайдаланылады.

.