Ғаламдық мәдениетте кемпірқосақ екі жақты мағынаға ие. Кейбір халықтар үшін бұл өте жағымды құбылыс (аспанға баспалдақ, жұмаққа апаратын жол), ал басқалары үшін адамдардың жанын жейтін зұлым жаратылыспен бейнеленген. Қазақ мәдениетінде кемпірқосақ түрлі-түсті қой баққан кемпір кейпіндегі көктегі құдай түсінігімен байланысты. Халық мәдениетінде «кемпірқосақ» термині өрнек түрін ғана емес, сонымен қатар кесене / мазардың безендірілген күмбезін де білдіреді. Кейбір түркі халықтары кемпірқосақ доғаларын аркамен, яғни михрабтың прототипімен (мысалы, жайнамаздардағы) байланыстырады.
Құрылымдық жағынан ою-өрнектің өзі әртүрлі түсті жолақтардан тұрады, олардың мағыналары мынаны білдіреді: көк – аспанның нышаны, ақ – ақиқат, қуаныштың түсі; сары – даналықтың, парасаттың, қайғының түсі; жасыл – көктем мен жастықтың түсі. Бұл ою-өрнек нақышы алаша, қоржын, басқұр және басқа да тоқыма бұйымдарын безендіруде қолданылады, олар өмірдің жарқын түстерін, байлықты, әл-ауқатты және т. б. бейнелейді.
